Chào Thiếu Tướng Lần Cuối

SANTA ANA, California: Hai sự kiện gây nhiều chú ý trong dư luận đều xảy ra trong một ngày chủ nhật đẹp trời tại Miền Nam California, nơi từ lâu vẫn được đồng hương xem là thủ phủ của người Việt tị nạn tại hải ngoại.

Hơn 8000 người đã vui vẻ, bỏ hết thời giờ cuối tuần để cùng nhau tìm đến nơi họ có thể đóng góp một chút gì đó cho đồng đội, đồng hương, đồng bào kém may mắn còn kẹt lại quê nhà, những người trong suốt 36 năm qua, hàng ngày đã phải gánh chịu biết bao đớn đau, dày xéo, trong tâm hồn và trên thân xác. Đại Nhạc Hội Cám Ơn Anh Người Thương Binh VNCH lần thứ V, tổ chức tại sân vận động trường trung học Bolsa Grande, đã thêm một lần nữa, ghi đậm dấu ấn thành công về sự đóng góp cả tinh thần lẫn vật chất của những người anh em cùng chiến tuyến, qua không gian và thời gian cách biệt, vẫn còn mãi giữ được sự gắn bó chân thành, tương thân, tương ái của tâm tình huynh đệ chi binh qua một thời đau thương nghiệt ngã vì chiến tranh và thời cuộc. Dù hoàn cảnh chia lìa và khó khăn đến đâu, hôm nay và ngày mai, hy vọng tinh thần này sẽ mãi mãi bền lâu. Hãy giữ lấy “Ân Tình Một Thời Còn Đó” cho những người đã hy sinh thân thế cho chúng ta được sống còn ở nơi này.

 Cũng cùng một thời gian trong ngày chủ nhật, cách Bolsa 30 dặm về hướng đông bắc, tại nghĩa trang mang cái tên thơ mộng “Vườn Hồng” (Rose Hill)  đã diễn ra cuộc chia tay cuối cùng  giua 300 khach va bang huu với  một người lính chiến của quân lực VNCH, khi tàn cuộc, may mắn không phải gánh chịu những đau đớn thể xác như các anh. Người lính chiến đó, một thời ngang dọc tung hoành, một thời trải qua bao nhiêu thăng trầm, vinh nhục suốt chiều dài của 2 cuộc chiến trước đây, nay đã vĩnh viễn ra đi, chỉ còn lại trên bàn thờ bình Tro Cốt được các bằng hữu lần lượt đến chào kính chia tay. Thân xác ông Nguyễn Cao Kỳ, kể từ nay, không bao giờ còn thấy lại ở bất cứ nơi nào trên địa cầu này. Ông mất đi, trước tiên để lại niềm đau tử biệt cho chính những người thân yêu trong gia đình ông. Ra ngoài, cũng không thiếu kẻ khen, người chê, theo thói đời thường tình. Những lời gièm pha, châm biếm, chỉ trích, phê bình ông thường xuyên xuất hiện, có lúc ồ ạt, trên các trang mạng, báo chí, truyền thanh, truyền hình. Tuy nhiên những đồng tình, khen thưởng, tán tụng, thậm chí biết ơn cũng không ít , cũng xuất hiện song song trên các phương tiện truyền thông nêu trên.

Để phần nào tìm hiểu thêm về nhân vật mang tính thời sự của một giai đoạn lịch sử nhiều biến động lạ thường gần đây của dân tộc, chúng tôi đã cố liên lạc với cựu đại tá Lê Khắc Lý, xin phép được thực hiện một cuộc phỏng vấn ngắn với ông hầu gởi đến độc giả những nhận xét của ông về cựu tướng Nguyễn Cao Kỳ, cũng là cấp chỉ huy của ông ngày xưa.

 Đại tá Lê Khắc Lý, từng giữ nhiều chức vụ chỉ huy cao cấp trong cùng một thời gian với ông Nguyễn Cao Kỳ: Tỉnh trưởng tỉnh Quảng Ngãi, tư lệnh biệt khu 24, Chỉ huy BĐQ vùng 2, Tham mưu trưởng quân đoàn I, Tham mưu trưởng quân đoàn 2 cho đến ngày rời Việt Nam, 30 tháng 4 năm 1975.

 Tướng Kỳ có vẻ nổi hơn ở những chức vụ như: Chỉ huy trưởng Liên phi đoàn 83, Phi đoàn vận tải, Tư lệnh không quân, Chủ tịch ủy ban hành pháp trung ương, Phó tổng thống VNCH. Cả 2 vị đều định cư rất sớm tại Hoa Kỳ, đều không bị nếm trải dù một ngày những hành hạ, tủi nhục bởi phe thắng trận như các chiến hữu của họ không may còn kẹt lại. Đại tá Lê Khắc Lý, sau khi qua Mỹ đã có cơ hội đi học lại để sau đó, làm việc cho chính phủ Hoa Kỳ. Ông Nguyễn Cao Kỳ bước ngay vào kinh doanh: mở tiệm rượu, mở vựa bán tôm. Đại Tá Lê Khắc Lý không muốn gặp gỡ bất cứ viên chức cộng sản nào. Ông Nguyễn Cao Kỳ thường xuyên gặp gỡ, trao đổi cùng các viên chức công sản lớn bé sau năm 2004. Điểm đặc biệt, ông Nguyễn Cao Kỳ thường xuyên về Việt Nam sau năm 2004 trong khi đại tá Lê Khắc Lý chưa bao giờ trở lại Việt Nam sau ngày di tản.

Dưới đây, chúng tôi xin ghi lại toàn bộ cuộc trao đổi cùng đại tá Lê Khắc Lý, nhân lần gặp ông tại tang lễ cố hòa thượng Thích Hạnh Đao.

Là một chiến sĩ QLVNCH, đại tá cảm nhận gì khi hay tin cấp chỉ huy mình, thiếu tướng Nguyễn Cao Kỳ, đã ra đi?

ĐT Lê Khắc Lý: Sự ra đi của ông Kỳ, một khuôn mặt để lại rất nhiều suy nghĩ trái ngược nhau của người dân Việt Nam cả trong và ngoài nước. Có người ủng hộ ông hết sức nồng nhiệt, nhưng cũng không ít người chống đối, có thể nói là quá khích và mạnh bạo về thái độ chính trị của ông. Trước hết, nói về ông Kỳ, tôi nghĩ “Ông Kỳ đã thất bại về chính trị.” Ông không phải là một chính trị gia. Việc ông bỗng nhiên gắn liền với chính trị trong khúc quanh lịch sử của đất nước, tôi cho là thời cuộc đưa đẩy. Sự nghiệp của ông nhanh chóng lên đến đỉnh cao quyền lực quốc gia đã cho thấy ông không có sự chuẩn bị đầy đủ như các chính trị gia khác. Như chúng ta thấy, tại Hoa Kỳ, các vị lãnh đạo đều được đào tạo ngay từ lúc nhỏ. Các Tổng thống Kennedy, Reagan, Nixon là những điển hình. Phần lớn đều trưởng thành qua các chức vụ dân cử từ thấp đến cao. Tôi muốn nói trường hợp này không riêng cá nhân ông Kỳ, rất nhiều vị đều do thời cuộc đưa đẩy. Cũng vì thế mà cuối cùng, ông đã thất bại.

Là người giữ chức vụ tỉnh trưởng một tỉnh tại miền Trung, đứng đầu tổ chức hành chánh địa phương, theo ông, thời gian ông Kỳ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ủy ban hành pháp trung ương, chính phủ ông Kỳ có đem lại thành quả đáng kể nào cho quốc gia, dân tộc không?

ĐT Nguyễn Khắc Lý: Đó là một điểm gây ra nhiều mâu thuẫn. Như tôi đã nói lúc đầu, kẻ tán thành luôn nói lên những thành quả, tuy nhiên, phần lớn cũng phản bác, cho rằng không phải như vậy. Với tôi, việc đảm nhiệm chức vụ tỉnh trưởng Quảng Ngãi, ngay sau khi cuộc cách mạng 1963 thành công, là do sự chỉ định của thượng cấp dựa trên điều kiện chính trị tại địa phương, lúc đó cần một vị sĩ quan đứng đầu để làm cho tình hình Quảng Ngãi được ổn định hơn. Khi tôi hết làm tỉnh trưởng và đi du học Hoa Kỳ, lúc đó, ông Kỳ đứng ra làm Chủ tịch ủy ban hành pháp trung ương. Khi tôi trở về, ông Kỳ vẫn còn tại chức. Tôi theo dõi tình hình và biết được chủ trương cùng khẩu hiệu tiêu biểu cho đường lối của chính phủ ông là “Chính phủ người Nghèo,” Ông cho người dân lao động nghèo quyền sở hữu xe Lam và Taxi để làm kế sinh nhai. Nhìn qua, thấy rất là phấn khởi, tạo được niềm tin, thế nhưng đi sâu, chỉ thấy thực hiện riêng ở Saigon không mà thôi, không thấy người Nghèo nào được bênh vực trên bình diện toàn quốc cả. Ông chỉ nói và làm chung quanh Saigon thôi trong khi chức vụ của ông Kỳ thời đó là lo cho cả nước chứ không riêng Saigon . Qua một điểm này thôi, chúng ta thấy ông cũng không có thành tựu nào nổi bật cho vai trò của ông thời đó trên toàn quốc. Phía người chống đối đã nêu ra những việc làm không trung thực từ phía chính phủ. Với chiêu bài “Chính phủ của người Nghèo” nhưng thực tế, chỉ có người giàu hưởng lợi mà thôi. Việc này, thực tế tôi cũng chỉ ghi nhận tại địa phương thôi. Như việc thành lập “Đoàn Thanh Niên Trừ Gian,” thế nhưng phần lớn tin tức đưa ra là chính đoàn thanh niên trừ gian này lại làm nhiều điều “Gian Hùng” hơn ai hết. Có thể ông đã làm nhưng hoặc thiếu trách nhiệm, hoặc không kiểm soát được những hành động không tốt, khiến đưa đến nhiều hình ảnh xấu về chính phủ của ông như người dân đã nhận định và gởi đến cho ông như vậy. Tôi thực sự chưa thấy ông Kỳ làm được điều gì mang lại công lao lớn cho quốc gia và người dân, lúc ông đảm nhiệm chức vụ ngang với thủ tướng của nền đệ nhị Cọng Hòa.

Là một nhà quân sự thuần túy, ông có nhận định nào về thiếu tướng Nguyễn cao Kỳ xét dưới lăng kính này?

ĐT Lê Khắc Lý: Tôi phải nói thật cùng anh thế này: khi ông hô hào Bắc tiến, thêm vào việc ông thân chinh ra bắc ném bom, tôi thấy con đường ông đi là” Đúng Nhất, Hay Nhất,” phải nói mọi người đều hài lòng và cho rằng ông làm được. Tôi là một trong những sĩ quan hăng hái ủng hộ điều này. Vấn đề chiến lược là như vậy. Thử hỏi nếu ngược lại thời gian, năm 1965, người Mỹ không đổ quân vào miền Nam mà lại đổ quân phía bắc vĩ tuyến 17, liệu anh có nghĩ tôi và anh giờ này ở đây không? Nếu nói bị dư luận thế giới lên án “Xâm Lăng” thì sự đổ quân vào miền Nam có tránh khỏi phê phán này không? Nên tóm lại, tôi cho rằng ý kiến ném bom và bắc tiến của ông Kỳ là chiến lược thích đáng. Dù nó có mang lại nhiều thiệt hại chăng nữa, tình hình ngày nay hẳn đã khác. Chỉ tiếc là ông nói và làm tượng trưng để gây tiếng vang chứ không đi vào thực tế.

Đại tá nghĩ ông Nguyễn Cao Kỳ đã mang lại sự đoàn kết trong quân đội hay ngược lại, chỉ đem đến sự chia rẽ?

ĐT Lê Khắc Lý: Tôi chỉ nói theo ý kiến riêng qua việc thu thập những tin tức bên ngoài, trong giới sĩ quan cao cấp. Tôi thấy rõ ông Kỳ “không đem lại sự đoàn kết trong quân đội.” Tôi không ở trong hàng ngũ tướng lãnh và không phục vụ tại Saigon, dù qua suy luận và tin tức thu lượm đó đây, tôi nhận thấy việc ông Kỳ chủ trương chống đối tổng thống Thiệu gây ra nhiều chia rẽ trong lúc quốc gia cần có sự đoàn kết của những người lãnh đạo (Tôi không thuộc phe nhóm của ông Thiệu, dù có nhiều điều sai trái từ phía ông Thiệu nhưng tôi không thể nói ra vì đó là kỷ luật quân đội) Từ đó, chia ra 2 phía cánh trái và cánh phải dinh Độc Lập. Phía xếp hàng sau lưng ông Thiệu, phía sau lưng ông Kỳ. Tôi thẳng thắn nhìn nhận và bày tỏ là ông Kỳ đã không mang lại sự đoàn kết trong quân đội.

Chuyện Phật Giáo, đại tá có hài lòng về đường lối đối xử với phật giáo của ông Nguyễn Cao Kỳ vào những năm 65 – 66 – 67 không ?

ĐT Lê Khắc Lý: Chỗ này tôi phải mở dấu ngoặc: Phật Giáo lúc đó đi quá trớn. Cá nhân tôi là một phật tử, tôi vẫn nhìn thấy Phật Giáo đi quá trớn. Phật giáo phần nào đã mắc phải lỗi lầm này. Tôi hoàn toàn đồng ý cần có sự chống đối nếu cần thiết ở bất cứ tôn giáo nào. Nhưng kiểu chống đối của Phật giáo hồi đó là kiểu “Quá Khích,” gây xúc động quần chúng và thiếu xây dựng. Tôi tiếc nhiều việc đã xảy ra thời đó. Trở lại câu chuyện ông Kỳ đưa ông Nguyễn Ngọc Loan ra miền Trung gọi là để dẹp những cuộc tranh đấu lúc ấy, như vái lạy rồi khiêng bàn thờ vào, về phương diện kỹ thuật, phải nói là rất hay. Tuy nhiên về thuần túy chính sách, bên trong còn những gì không ai rõ. Nhưng nếu sắp xếp được những gặp gỡ để thảo luận cùng các vị Cao Tăng hầu tránh chia hai phe chính quyền và Phật giáo tiếp tục chống đối nhau thì tôi thấy hay hơn.

Nếu không có tướng Nguyễn Ngọc Loan bên cạnh ông Nguyễn Cao Kỳ, liệu ông Nguyễn Cao Kỳ có tồn tại được vào thời đó không?

ĐT Lê Khắc Lý: Cám ơn anh đã đưa ra câu hỏi này. Tôi nghĩ ông Loan đã giúp củng cố địa vị ông Kỳ rất nhiều. Vì sự kiện không xảy ra nên không có câu trả lời đúng câu hỏi. Tuy nhiên, tôi nghĩ là rất khó.

Sang đến trang sử mới, sau 1975. Là những quân nhân đã cùng chiến đấu trên cùng một chiến tuyến, cho dẫu chung cuộc như thế nào, đứng trước tình thế phải lưu vong, ông và ông Nguyễn Cao Kỳ có đồng hành và gắn bó với nhau trong tâm tình tha hương tị nạn không?

ĐT Lê Khắc Lý: Tôi nhớ lại trước đây, có lần ông Kỳ về nói chuyện cùng đồng hương tại quận Cam . Người bạn thân của tôi là cố đại tá Hoàng Đạo Thế Kiệt cùng đến tham dự. (Đại tá Kiệt cùng khóa với ông Kỳ) Ông Kỳ thao thao bất tuyệt, đãi ngôn rất nhiều. Vẫn chủ trương chống cộng mạnh và tích cực nhưng lại không quên chửi Mỹ. Ông nói một câu tôi nhớ đời: “Qua đây, tại sao lại đổi tên là Bob, Jack, Diane, Và…” Việc này là vong bản, quên cội nguồn này nọ. Chúng tôi hỏi Ông Kỳ có kế hoạch gì mới vào lúc này không? Ông ngang nhiên trả lời “Chúng ta nên chuẩn bị cho kế hoạch ngày về quang phục quê hương.” Qua nhiều lần gặp gỡ ông Kỳ sau này, ông luôn úp mở về một kế hoạch nhằm kích thích người nghe về những biến chuyển to lớn sẽ xảy đến. Nhưng buồn ơi, theo dõi những hoạt động của ông, từ việc mở tiệm rượu tại Huntington Beach , rồi việc mua tôm cá tại New Orleans . Thêm vào chuyện gia đình giữa ông và bà Đặng Tuyết Mai, cơm không lành, canh không ngọt rồi đổ vỡ, đưa tới đoạn cuối là lập gia đình cùng vợ đại tá Ân. Những gì tôi vừa nêu ra, dễ cho tôi đi đến kết luận là những gì ông Kỳ nói hoàn toàn khác hẳn việc ông làm. Chính ông đã không gây được “thành tích xứng đáng tương xứng với danh tiếng của ông trước năm 75.” Tôi tiếc cho ông Kỳ đã bỏ lỡ cơ hội. Đối với tôi, nên xét ông Kỳ ở hai thái độ: Nếu làm được như cố thủ tướng Sirik Matak của Campuchia trước năm 1975, là từ chối lời mời của đại sứ Mỹ rời khỏi Miên trước khi Khmer Đỏ vào chiếm đóng Nam Vang. Khí tiết đó không có ở ông Kỳ. Thứ hai là sang Mỹ rồi, nên im lặng, sự im lặng còn giữ được lòng kính trọng của đồng hương. Lời tuyên bố của ông tại nhà thờ Tân Sa Châu khó mà quên được. Chính ông đã tự đánh mất danh dự của mình, nên việc đồng hành cùng ông không mấy được ai chấp nhận.

Việc ông Nguyễn Cao Kỳ trở về Việt Nam năm 2004, theo ông ta là để “giúp tái thiết, xây dựng đất nước.” Đại tá nghĩ gì về sự kiện này và nhìn ông Nguyễn Cao Kỳ ở chiến tuyến nào?

ĐT Lê Khắc Lý: Như tôi đã nói lúc nãy, tốt hơn hết là ông Kỳ nên giữ sự im lặng để giữ được sự kính trọng. Việc ông Kỳ quyết định và làm vào năm 2004 là một sai lầm hết sức trầm trọng. Với những việc làm và lời nói chống cộng của ông trước đây, ai ai cũng xem ông là anh hùng, xứng đáng với thời thế tạo ra cho Việt Nam . Tiếc rằng ông đã đi ngược lại tất cả. Đau đớn thay cho những người đã nằm xuống và những ai đang còn mong đợi một Việt Nam không cộng sản. Tôi nghẹn ngào nói cùng anh điều này, là nỗi đau chung cho mọi người. Tiếng nói của ông đưa ra để “miệt thị” những người quốc gia trước quân thù. Luồn cúi, nịnh bợ những kẻ đang tâm đàn áp dân chúng chúng ta, tôi thưa anh thật từ đáy lòng: Là sĩ quan VNCH, tôi xem đây là niềm đau quá lớn của tôi về ông Kỳ. Như tôi đã bắt đầu nhận xét về ông Kỳ là: “Thất bại chính trị.” Người không có lập trường. Cuối cùng, tôi muốn nói rằng “Ông Kỳ ra đi cho thấy sự không tương xứng với sự nghiệp chính trị quá khứ của ông. Thật lấy làm tiếc cho ông.

Cám ơn đại tá đã dành cho VH cuộc nói chuyện này. Thưa đại tá, ngày mai lễ an vị tro cốt ông Nguyễn Cao Kỳ sẽ diễn ra tại Rose Hill. Loại bỏ mọi thành kiến chính trị, trong cương vị một quân nhân đồng ngũ, ông có đến chào lần cuối vị tướng lãnh từng là chiến hữu của ông không?

ĐT Lê Khắc Lý: Tôi rất muốn đến chào ông lần cuối. Người quân nhân phải đối xử như vậy nếu điều kiện cho phép. Nhưng lấy làm tiếc, tôi đã có những chương trình dự định trước như dự lễ Vu Lan, dự ĐNH thương phế binh nên không tới chào vĩnh biệt ông ngày mai được. Cho tôi đưa tay chào Thiếu Tướng lần cuối.

Hoàng-Giang